De Sluipwijkse Plassen

Op 17 oktober 2013 heeft het bestuur van De Sluipwijkse Plassen erelid Jan Kruijt voorgedragen voor de Individuele Vrijwilligersprijs 2013. Deze prijs was een initiatief van Erkend Talent, destijds de vrijwilligerscentrale van de gemeente Bodegraven – Reeuwijk.
De voordracht was gebaseerd op de wijze waarop Jan zich vanaf 1996 heeft ingespannen voor cultuurhistorische, landschappelijke en natuurwaarden in het Reeuwijkse Plassengebied en de daarop aansluitende polders. Zijn inzet, hij is inmiddels met pensioen, bestond uit het deelnemen aan diverse organisaties die gericht zijn op behoud en versterking van het gebied.
Daarnaast droeg Jan zorg voor herstel van de “Put van Kruijt”’ en is daarmee een voorbeeld hoe je met respect voor het verleden en de natuur een waardevolle locatie kan herstellen en behouden.
Jan werd genomineerd, maar de prijs ging helaas aan hem voorbij.

De “Put van Kruijt” is een uniek stukje Reeuwijk, zowel qua natuur als cultuurhistorie. Het perceel is gelegen in polder Oukoop, nabij de Oukoopse molen aan de Prinsendijk, die onderdeel is van de Oude Hollandse Waterlinie.
In 2000 bleek uit onderzoek van het Streekarchief Rijnstreek, dat de Put is ontstaan doordat de hier in gang gezette vervening voortijdig is stopgezet. Als dit niet was gebeurd, hadden de Reeuwijkse Plassen nu een veenplas meer geteld.
Het historisch onderzoek gaf niet alleen inzicht in de verveningsgeschiedenis van dit gebied. Het liet ook zien, dat problemen tussen burgers en de overheid en het (niet) nakomen van regels en voorschriften geen nieuw fenomeen is.
Maar juist door dit voortijdig beëindigen van de turfwinning is hier goed te zien hoe het vervenen in zijn werk ging en de Reeuwijkse Plassen zijn ontstaan. Vooral het uitzicht vanaf de Prinsendijk biedt een prachtig beeld van een gaaf stukje landschap in het Hollandse laagveengebied van een paar honderd jaar geleden. Met een “Hollandse” lucht boven het gebied waan je je terug in de tijd.

Toen Jan eigenaar werd van de Put, was deze ernstig in verval. Met name de oevers van de legakkers, die zeer ernstig aangetast waren door afkalving, vormden een grote zorg. Met veel liefde en zorg heeft hij de Put hersteld en ontwikkeld tot een waardevol landschapselement, zowel in cultuurhistorisch opzicht als qua natuurwaarden.
Het hele hersteltraject, waaronder talloze gesprekken, het subsidie en vergunningen aanvragen, talloze gesprekken, uitvoering en afwikkeling, nam ruim 5 jaar in beslag, mede omdat het perceel in een Natura 2000-gebied ligt. De uitvoering van de werkzaamheden startte in juli 2003; de oplevering vond plaats op 18 maart 2004.
Inmiddels herbergt de Put een groot aantal planten, dieren en insecten die kenmerkend zijn voor het veenweidegebied. Een aanzienlijk deel daarvan is zeldzaam en valt onder de beschermde soorten.

Sinds 2003 is de Put van Kruijt gemeentelijk monument.